Dokumentacja. Trygław z Tychowa

B&W.Analogsy

Największy w Polsce kamień leży na cmentarzu w Tychowie (pow. białogardzki). Rozmiary  głazu  przechodzą wszelkie wyobrażenia.  Ma aż 50 m w obwodzie (ok. 14 m długości i 10 szerokości),  nad ziemię wystaje prawie na 4 metry kolejne 4 metry kamienia  znajduje się pod ziemią. Podobno jeden z książąt pomorskich „wjechał na niego karocą zaprzężoną w cztery konie i zawrócił nią.”  Głaz jest tak ogromny, że wydaje mi się to możliwe. Pochodzi z Gór Skandynawskich i przywędrował na Pomorze z lądolodem w czasie zlodowaceń plejstoceńskich.

Miejscowa ludność uważa kamień za materialną pozostałość działalności diabła na terenie Pomorza („diabelski ślad”). Coś musi być na rzeczy, bo głaz bardziej przeraża niż zachwyca. Wyraźnie wyczuwalne są tutaj złe energie.

Kamień często nazywany jest „Trygławem”.  Część z przewodników tłumaczy jego nazwę jako pamiątkę po prasłowiańskim bogu Trygławie, którego czcili zamieszkujący tą ziemię Wenedowie.

Trygław zwany był też Trzygłowem, Triglawem lub Trojanem. Część badaczy utożsamia Trygława z Welesem. Funkcje bóstwa pozostają jednak nieznane. Pochodząca od kronikarzy chrześcijańskich opowieść o trzech twarzach boga, które miały wyobrażać jego władzę nad niebem, ziemią i podziemiami jest dyskusyjna. Czczony był szczególnie przez Słowian Połabskich i  Pomorzan. Do jego atrybutów należał czarny koń oraz święty dąb.

W XII w. gdy chrześcijański biskup Otton z Bambergu (1060 -1139) z inicjatywy Bolesława Krzywoustego, nawracał Pomorzan, szczególną uwagę zwracał  na niszczenie pogańskich świątyń, i wyobrażeń pogańskich bogów.  Jak podają legendy, właśnie wtedy pod kamieniem w Tychowie ukryty został, przez pogańskiego kapłana, złoty posąg Trygława z Wolina.

Przez Niemców głaz zwany był po prostu wielkim kamieniem (Der Grosse Stein). W roku 1874 postawili na nim drewniany krzyż pokryty brązem i tablicę na której napis głosił: „Bałwochwalstwo i grzech pokrywały kraj ciemnością, zanim Jezus przez swoją śmierć przyniósł światło i życie. On umieścił Trygława pod kamieniem, zamykając go. I prowadzi swoje dzieci w ramiona Ojca”