PHOTODOCUMENT & pinhole: W cieniu elewatorów

niedziela, 8 marca 2015

W cieniu elewatorów

Elewator w Gołańczy, zdjęcie cyfrowe, 13.04.2014 r.

Elewator w Gołańczy, widok od strony Oleszna, zdjęcie cyfrowe, 25.06.2014 r.

Czy może być bardziej powszedni i nieciekawy widok jak elewator zbożowy? Gołaniecki elewator widoczny jest w promieniu wielu kilometrów. Wyrasta spośród pól, którymi się żywi i zaświadcza o płaskości i symetryczności Wielkopolski. Blaszane magazyny zbożowe w SC doskonale widać z prawie każdego miejsca wschodniej części miasta, w słoneczne dni dodatkowo nieźle się błyszczą.

SC. Te elewatory wykonane zostały prostą Agfą Isola,
kilka lat temu. Skan odbitki barytowej 9x12 cm

Przygotowałem kiedyś zestaw Wielkopolska jest płaska i symetryczna, pierwotnie miał to być żart skierowany do jurorów pewnego konkursu. Po pewnym czasie olśniło mnie, że nie ma się z czego śmiać bo krajobraz musi oddziaływać na pokolenia ludzi, którzy żyją w jego otoczeniu. Nauka zajmuje się raczej tym w jakim stopniu zmiany krajobrazu wpływają na człowieka a nie jak na ludzi wpływa ta część krajobrazu, który jest stałą.

Nie tylko tradycja i wychowanie ale też płaski, monotonny krajobraz większej części Wielkopolski musi mieć wpływ na charakter ludzi ją zamieszkujących. Wielkopolanie, an masse, są niezwykle uporządkowani, punktualni, przywiązani do historii i tradycji, ważne są dla nich nie tylko świąteczne ale i codzienne rytuały jak choćby anegdotyczne gaszenie światła po wyjściu z pomieszczenia, zabieranie sznytek do pracy czy obowiązkowe laczki w domu.

Uwarunkowania historyczne są istotne, kilka pokoleń wychowanych pod zaborem pruskim, musiało przenieść zamiłowanie do porządku i systematyczności. Lata germanizacji wygenerowały dwie postawy poddania albo oporu. O ile w innych zaborach opór wobec zaborców polegał na walce zbrojnej to w Wielkopolsce było to tworzenie warunków (wbrew polityce pruskiej) do rozwoju polskiej oświaty i gospodarki czego efektem było jedyne zwycięskie powstanie.

Może i trochę to wszystko lekko naciągane ale najbardziej usystematyzowane fotograficzne projekty dokumentacyjne (wręcz inwentaryzacyjne) Sandera i Becherów powstały w różnym czasie na ziemiach niemieckich? Krajobraz Niemiec jest przecież jeszcze bardziej monotonny niż nasz.