Zespół budynków dawnego Bielnika, ul. Dittricha 18
Bielnik atmosferyczny był miejscem na którym suszono przędzę i bielono na słońcu
tkaniny. Pierwsze obiekty na Bielniku wybudowane zostały w połowie XIX w. Dzisiejsza zabudowa
pochodzi z przełomu XIX i XX w. W jednym z budynków Zakładów Lniarskich znajduje się Muzeum
Lniarstwa im. Filipa de Girarda. W zabytkowej hali wyeksponowanych jest
kilkadziesiąt maszyn, pracujących niegdyś w żyrardowskich fabrykach. Maszyny
pochodzą z lat 70. I 80. XX w. Stanowią one pełny park maszynowy, prezentujący
najważniejsze elementy obróbki surowca włókienniczego i produkcji tkanin. W innych halach znalazły miejsce antykwariaty, sklep ze współczesnymi wyrobami lnianymi (Lniany Zaułek, piękne rzeczy) a nawet klub muzyczny.
Już w 1828 r. zbudowana został pierwsza eksperymentalną fabrykę w podwarszawskim Marymoncie, a w 1829 r., w Rudzie Guzowskiej, podpisano akt założenia spółki Karol Scholtz i spółka, następnie powstało Towarzystwo Wyrobów Lnianych, którego założyciele postawili sobie za główny cel wybudowanie fabryki, wykorzystującej wynalazek francuskiego konstruktora Filipa de Girarda - mechaniczną przędzarkę lnu. Wynalazek Girarda nie zdobył uznania w Anglii i Francji więc wynalazca pierwszą fabrykę założył w Austrii skąd zwerbowany został do budowy fabryki na Mazowszu. W latach 30. XIX w. wspomniane wcześniej Towarzystwo rozpoczęło budowę fabryki i osady fabrycznej nad rzeką Pisią. Szybko rozwijającą się osadę przemysłową, na cześć pierwszego dyrektora ds. technicznych, de Girarda, nazwano Żyrardowem. Wynalazek Francuza zrewolucjonizował proces produkcji tkanin lnianych.
Mimo, że tkaniny bardzo dobrze się sprzedawały, fabryka w końcu zbankrutowała i została przejęta przez Bank Polski. Wtedy na scenie pojawili się dwaj niemieccy przemysłowcy: Karol Hielle i Karol August Dittrich. W 1857 r. wykupili fabrykę a Żyrardów wkroczył w swój złoty wiek.
Nowi właściciele, od końca lat 50. XIX w. konsekwentnie rozbudowali i modernizowali fabrykę i osadę. Szczyt swego rozkwitu Żyrardów przeżywał tuż przed I wojną światową w latach 1910-1914. Zakład zatrudniał wtedy 9 tys. pracowników.
W latach 30. XX w. źle zarządzana fabryka przeszła pod zarząd państwa i znowu nieźle się
rozwijała. Po II wojnie światowej Żyrardów ponownie stał się dużym ośrodkiem
przemysłowym. W latach 90, w Polsce upadła większość przedsiębiorstw
włókienniczych, w tym fabryka żyrardowska… Przytoczyłem historię, rozwój i upadek fabryki, osady fabrycznej i miasta w pigułce. Zwięźlej chyba się nie da.
C.D.N.
W następnym odcinku, pokażę to, po co pojechałem do Żyrardowa, z cyklu Parki i ogrody. Park Dittricha
Brak komentarzy :
Prześlij komentarz